Social distancing
“Social distancing” moet, naast bubbel en knuffelcontact, één van de meest gebruikte woorden van het afgelopen jaar zijn. Maar eigenlijk is dit concept niet echt heel nieuw. Een paar woorden uitleg…
Veel van etiquette vindt haar oorsprong in het onderscheid tussen (onder andere) sociale klassen. De hogere klasse wilde zich onderscheiden van de lagere klasse en creëerde daarvoor bepaalde regels, wat resulteerde in specifieke gewoontes, regels en gebruiken die we de dag van vandaag wel eens als “etiquette” bestempelen.
En zo was ook kleding één van de gebruikelijke manieren om zich te onderscheiden. Doorheen de hele geschiedenis (en nog steeds) liet kleding toe zich visueel te differentiëren van anderen.
In de 18e en 19e eeuw werd de crinoline (hoepelrok) een heus statussymbool. Oorspronkelijk gerealiseerd door een onderrok van paardenhaar doorweven met linnen (respectievelijk “crin” en “lin” in het Frans, waar het woord “crinoline” vandaan komt), was dit enkel voor de dames van de hogere klasse. Allerminst goedkoop, niet gemakkelijk om aan te doen – het in dienst hebben van personeel was hiervoor dan ook een must – en het vroeg ook de nodige ruimte in huis om mee te kunnen manoeuvreren.
Of hoe de hoepelrok als statussymbool “social distance” symboliseerde. Hoe breder de rok, hoe hoger de klasse.
Mid 19e eeuw deed deze Victoriaanse hoepelrok ook bij de middenklasse haar intrede. Verbeterde staalproductie liet toe onderrokken van staal te produceren, resulterend in “stalen kooien” (stalen hoepels met linten aan elkaar gebonden). Comfortabeler en lichter dan de onderrok die intussen uit wel heel vele lagen bestond, maar met behoud van de nodige elegantie. Maar ook betaalbaarder en dus ook breder toegankelijk.
De hoepelrokken, die op het hoogtepunt van hun populariteit tot 1.5m diameter bereikten, waren ook een middel om letterlijk sociale afstand te creëren. Andere mensen werden ermee op afstand gehouden, ongewenste mannelijke aandacht en aanrakingen werden vermeden en de typische ziektes uit deze periode zouden (mede hierdoor) minder vaak dames uit de gegoede klassen getroffen hebben.
De afgelopen maanden passeerden cartoons van dames in Victoriaanse kleding met enorme hoepelrokken wel vaker de revue als suggestie om “social distance” af te dwingen.
Of hoe er in die humor eigenlijk toch maar weer eens een vleugje waarheid verscholen zit…
Bronnen:
Victorian Fashion by Jayne Shrimpton, The fashionable history of social distancing by Einav Rabinovitch-Fox, Victoria and Albert Museum London